Odfrankowienie czy unieważnienie umowy kredytu frankowego – co bardziej się opłaca?

Jako osoba, która wzięła kredyt we frankach, masz kilka możliwości, by poprawić swoją sytuację finansową. Z jednej strony możesz zdecydować się na odfrankowienie kredytu, z drugiej – pójść nawet o krok dalej i wystąpić o unieważnienie zawartej umowy. Które rozwiązanie będzie lepsze? Na to nie ma jednoznacznej odpowiedzi. W tym artykule przyjrzymy się więc wszystkim za i przeciw.

Co możesz zrobić z kredytem frankowym: odfrankowienie umowy kredytu lub unieważnienie kredytu frankowego

Jako frankowicz z aktywnym kredytem z CHF tak naprawdę masz do wyboru aż 4 różne drogi:

1. dalsza spłata kredytu – oczywiście to opcja najmniej korzystna. Nie dość, że kurs franka nadal jest zmienny, to raczej nie ma co liczyć, że znacząco spadnie, a tym samym, że będziesz mieć niewielką kwotę do spłaty;
2. zawarcie ugody z bankiem – możesz porozumieć się z bankiem poza salą sądową i ustalić warunki, które zaakceptujecie. Przynajmniej w teorii, bo większość takich ugód nie jest korzystna, a przystając na nie, tracisz prawo do dochodzenia dalszych roszczeń. Więcej na ten temat przeczytasz zresztą w naszym artykule ugoda czy sąd – co bardziej opłaca się frankowiczom?;
3. odfrankowienie kredytu – usunięcie z umowy niedozwolonych postanowień dotyczących uwzględnienia waluty franka szwajcarskiego przy obliczaniu kosztów kredytu i kwoty do spłaty. Tutaj sprawa wymaga już wizyty w sądzie, za to skutki są dla Ciebie zdecydowanie bardziej korzystne niż w dwóch poprzednich opcjach. Z drugiej strony umowa wciąż pozostaje w mocy, a hipoteka nadal jest obciążona;
4. unieważnienie umowy – nieważność umowy kredytu we frankach może stwierdzić tylko sąd, więc i tu konieczne będzie skorzystanie z drogi sądowej. Jednocześnie jednak to właśnie unieważnienie umowy frankowej pozwoli Ci odzyskać wpłacone do tej pory pieniądze i zwolnić hipotekę kredytu.

Pierwszym dwóm możliwościom nie będziemy przyglądać się w tym tekście. Jako frankowicz prawdopodobnie szukasz możliwości poprawy swojej sytuacji finansowej, więc punkt nr 1 od razu można wykluczyć. Ugodzie poświęciliśmy natomiast osobny artykuł i nie ma sensu się powtarzać.

Załóżmy więc, że jesteś na etapie, kiedy chcesz zdecydować, czy dokonać odfrankowienia, czy może stwierdzić nieważność kredytu frankowego. Przyjrzyjmy się więc dokładnie każdej z tych dwóch opcji.

Czym jest odfrankowienie kredytu frankowego?

Jak sama nazwa wskazuje, odfrankowienie kredytu to uwolnienie go od bezpośredniego powiązania z kursem CHF. Obojętnie bowiem, czy masz tzw. kredyt denominowany, czy indeksowany, takie powiązanie istnieje.

Sądy uznają jednak, że bank nie miał prawa dokonywać przewalutowania kredytu. A przynajmniej nie w sposób, w jaki robił to w momencie, gdy tak wielu frankowiczów zaciągnęło zobowiązanie. Takie postanowienia umowy kredytowej bardzo często kwalifikowały się bowiem jako rażąco naruszające interesy konsumenta.

Przykładowo, jeśli:

• bank nie informował Cię o ryzyku związanym z zaciągnięciem kredytu we frankach,
• treści umowy kredytu były dla Ciebie niezrozumiałe i zbyt zawiłe, by bez profesjonalnej pomocy dało się je zrozumieć,
• bank ustalał kurs w oparciu o własne tabele, których wartości mógł ustalać praktycznie dowolnie

– to tego rodzaju postanowienia w umowie kredytu frankowego można uznać za niedozwolone (klauzule abuzywne). Zgodnie z przepisami wprowadzającymi ochronę konsumenta, traktuje się je, jakby w ogóle nie miały miejsca. Innymi słowy, umowa pozostaje ważna, ale usuwa się z niej przepisy związane z przewalutowaniem.

Tutaj nasuwa się pytanie – skąd wiedzieć, czy w Twoim przypadku doszło do naruszenia praw konsumenta? Na pewno nie obędzie się bez analizy umowy kredytu. Możesz przejrzeć listę niedozwolonych klauzul i poszukać ich w swojej umowie. A jeśli nie chcesz działać na własną rękę, zawsze pozostaje Ci skorzystanie z pomocy prawnika.

Czym skutkuje usunięcie z umowy z walutą obcą zapisów dotyczących przeliczenia na franki?

1. Jeśli sąd wyda wyrok odfrankowujący, kwota do spłaty nie będzie przeliczana na franki. Pozbędziesz się więc ryzyka związanego ze zmianą kursu;
2. Co równie ważne, zyskasz też prawo do zwrotu wszystkich nadpłaconych rat i tzw. spreadów, czyli różnic pomiędzy kupnem a sprzedażą waluty;
3. Odfrankowienie kredytu będzie też oznaczać utrzymanie korzystnego oprocentowania;
4. Jeśli wciąż pozostała Ci kwota do spłaty, to teraz będziesz rozliczać się już tylko w złotówkach, w ratach ustalanych w oparciu o kurs z dnia uruchomienia kredytu;
5. Ten mechanizm stosuje się zarówno do przeszłych, jak i przyszłych rat kredytu. Nie ma więc znaczenia, od jak dawna spłacasz kredyt – skutki odfrankowienia będą zawsze tak samo korzystne.

Na czym polega stwierdzenie nieważności umowy frankowej?

Alternatywą dla odfrankowienia będzie dążenie do sądowego unieważnienia kredytu we frankach. Wszystko znów opiera się na istnieniu klauzul niedozwolonych. Jeśli więc usunięcie z umowy niedozwolonych postanowień Twoim zdaniem sprawia, że:

• cała umowa straci rację bytu
• albo że w razie dalszego wykonywania umowy nie będziesz znajdować się w korzystnej sytuacji- możesz domagać się jej unieważnienia.

Oznacza to, że w wielu przypadkach masz wybór i to tylko od tego, jakie żądanie zgłosisz, będzie zależeć, czy sąd zmieni zasady spłaty rat kredytu tak, by nie uwzględniały zmiennego kursu CHF, czy unieważni umowę kredytu we frankach.

W przypadku unieważnienia umowy o kredyt we frankach szwajcarskich traktuje się ją, jakby nigdy nie miała miejsca. Oznacza to, że każda ze stron musi zwrócić wzajemne świadczenia. Ty oddajesz więc bankowi wszystko to, co Ci wypłacił, a on – każdą złotówkę otrzymaną od Ciebie.

Skutkiem unieważnienia umowy będzie też stracenie ważności zabezpieczenia spłaty kredytu, takich jak hipoteka oraz inne dodatkowe umowy.

Sąd stwierdzi nieważność kredytu, jeśli dojdzie do wniosku, że bez zawartych w niej postanowień nie mogłaby być wykonywana. Tego dotyczył między innymi wyrok w sprawie państwa Dziubak – jednej z najbardziej przełomowych spraw dla frankowiczów. Bank dążył wtedy do zachowania dalszego bytu umowy. Twierdził, że należy ją uzdrowić, np. wprowadzając w miejsce usuniętych z umowy klauzul niedozwolonych regulacji zgodnych z polskimi przepisami. Wyrok TSUE otworzył jednak wówczas furtkę do całkowitego unieważniania takich umów.

Co zyskujesz w przypadku stwierdzenia nieważności umowy kredytowej?

Jak już wiesz, jeśli sąd stwierdzi nieważność kredytu frankowego, każda ze stron musi zwrócić wzajemne świadczenia. Dla Ciebie oznacza to więc odzyskanie nie tylko równowartości kwoty rat kredytu. Skoro strony umowy kredytu muszą sobie zwrócić wszystkie świadczenia, odzyskasz też wszystkie dodatkowe raty, prowizje itd., a także opłaty ponoszone w związku z ubezpieczeniem niskiego wkładu własnego.

Ty natomiast musisz wówczas zwrócić bankowi całą pożyczoną Ci kwotę. Na pierwszy rzut oka może się to wydawać niekorzystne, ale zanim uznasz, że nie warto wnosić o nieważność kredytu frankowego, dokonaj dokładnych obliczeń.

W większości przypadków kwota już wpłacona bankowi (czyli suma wszystkich rat, prowizji, dodatkowych opłat) przewyższa roszczenia banku wobec Ciebie. Może się więc okazać np. że bank odzyskał od Ciebie 500 tysięcy złotych, podczas gdy pożyczył Ci równowartość 450 tysięcy. Nie dość więc, że nie będziesz wykładać ani złotówki z własnej kieszeni, to jeszcze na Twoim koncie po spłacie banku pozostanie wciąż 50 tysięcy.

Warto też dodać, że unieważnienie umowy kredytu hipotecznego we frankach niesie inne duże korzyści:

1. Jeśli spłaty kredytów frankowych były dokonywane w walucie szwajcarskiej, bank odda Ci środki również we franku, za to po aktualnym kursie. Obecnie jest on natomiast wyższy, co stawia Cię w jeszcze lepszej sytuacji;
2. Gdy unieważnisz nieuczciwą umowę kredytu, możesz też wnosić o nie tylko o zwrot swoich pieniędzy, ale jeszcze o odsetki za opóźnienie;
3. Masz też możliwość zabezpieczenia roszczeń – jeśli wpłacone bankowi pieniądze są wyższe niż zwrot kwoty kredyty, który powinien do niego trafić, możesz wystąpić z wnioskiem o wstrzymanie dalszej spłaty rat. Sprawy frankowe trwają nawet latami, więc będzie to dla Ciebie korzystna sytuacja. Uwolnisz się od dalszego spłacania kredytu jeszcze na długo przed uprawomocnieniem się wyroku ustalającego nieważność umowy.

Czym różni się odfrankowienie i unieważnienie umowy kredytu? Podsumowanie

Skutki unieważnienia umowy frankowej są zupełnie inne niż te występujące w przypadku kredytów frankowych, które jedynie zostają odfrankowione.

Jeśli zdecydujesz się na tę pierwszą opcję, możesz raz na zawsze uwolnić się od kredytu, hipoteki, odzyskać zdolność kredytową, a czasem nawet na Twoje konto wpłynie niemała kwota. W przypadku unieważnienia kredytu musisz jednak liczyć się z koniecznością szybkiego zwrotu bakowi wszystkich pożyczonych od niego pieniędzy.

Wiele zależy więc od tego, jaką kwotę wypłacił Ci bank, ile pieniędzy sam powinien Ci zwrócić i czy jesteś w stanie szybko spłacić należność, gdy zapadnie wyrok sądu stwierdzający nieważność. Nie można więc powiedzieć, że gdy umowę kredytu sąd unieważni, na pewno znajdziesz się w najlepszej możliwej sytuacji. Zwykle jednak pod kątem finansowym rzeczywiście jest to najbardziej opłacalna opcja.

Jako frankowicz, który zawarł umowę kredytu we frankach możesz jednak poprawić swoją sytuację finansową, pozbywając się z umowy kredytu klauzul niedozwolonych związanych z uzależnieniem kwot do spłaty od kursu franka szwajcarskiego. W takiej sytuacji zasady spłaty nie różnią się zbytnio od tych dotyczących kredytu złotowego, co może oznaczać zmniejszenie zadłużenia nawet o 2/3. Odfrankowienie kredytu frankowego oznacza, że umowa nadal obowiązuje, ale nie musisz od razu oddawać bankowi całej kwoty. Spłacasz kredyt dalej, z tym że na bardziej korzystnych zasadach.

Który mechanizm będzie więc bardziej korzystny? W większości przypadków unieważnienie umowy kredytu. Jeśli jednak zastanawiasz się, czy tak jest i w Twoim przypadku, najlepiej, gdy skorzystasz z pomocy prawnika. Specjalista od kredytów frankowych przeanalizuje wówczas Twoją umowę, Twoją sytuację finansową i powie Ci, co rzeczywiście bardziej opłaca się w Twoim przypadku. A potem wspomoże Cię na każdym etapie postępowania sądowego. Jeśli masz więc jakieś pytania, skontaktuj się z nami, a my pomożemy Ci poprawić Twoją sytuację finansową.