Podatek od ugody frankowej: kiedy ugoda z bankiem podlega opodatkowaniu?  

Choć ze względu na bardzo optymistyczne statystyki wielu frankowiczów decyduje się na unieważnienie kredytu we frankach, nie brak też osób przyjmujących propozycje ugody. Warto mieć jednak świadomość, że może to pociągać za sobą podatek od ugody frankowej. I choć nie będzie on dotyczył każdego, zanim przyjmiesz propozycję banku, koniecznie sprawdź, czy Ty również masz prawo skorzystać ze zwolnienia.

Ugoda frankowa – jakie są jej skutki? 

Większość osób mających zaciągnięte kredyty w CHF decyduje się na unieważnienie kredytu frankowego. I trudno się dziwić, skoro statystyki są naprawdę optymistyczne. Sytuację frankowiczów z roku na rok dodatkowo umacniają kolejne prokonsumenckie wyroki TSUE i polskich sądów. Więcej o tej kwestii pisaliśmy zresztą w osobnym artykule, w którym staraliśmy się odpowiedzieć na pytanie, czy warto pozwać bank w sprawie frankowej.

Każda przegrana w sądzie oznacza dla banku duże straty – jego sytuacja w przypadku unieważnienia umowy jest właściwie równoznaczna z udzieleniem darmowego kredytu. Otrzymuje bowiem wyłącznie zwrot pożyczonego kapitału, a w dodatku musi zwrócić poniesione przez Ciebie koszty sądowe. Nic więc dziwnego, że ci frankowicze, którzy jeszcze nie unieważnili kredytu, dość często otrzymują propozycje zawarcia ugód frankowych.

I choć ten artykuł ma dotyczyć tych osób, które na taką ugodę rzeczywiście się zdecydują, to mimo wszystko warto na początku zaznaczyć, że ugoda frankowa jest dla Ciebie zwykle mniej korzystna niż unieważnienie kredytu we frankach. W tej drugiej sytuacji pozbywasz się długu i odzyskujesz część pieniędzy. Natomiast w przypadku ugody nadal spłacasz kredyt, z tym że na korzystniejszych warunkach.

Poza tym zawarcie ugody zamyka Ci możliwość toczenia sporu sądowego w przyszłości. Korzyści są więc zdecydowanie mniejsze. Przynajmniej te finansowe. W praktyce na zawarcie ugody zwykle decydują się dwie grupy osób:

1. Nieświadome skutków ugody i tego, jaka dokładnie jest różnica między przyjęciem propozycji banku a wygraną w sądzie;
2. Świadome tych wszystkich kwestii, ale stawiające na pierwszym miejscu szybką poprawę sytuacji finansowej i zaoszczędzenie stresu oraz czasu związanego z toczeniem sporu sądowego.

Nie można więc powiedzieć, że ugoda frankowa nigdy nie będzie korzystna. Jeśli należysz do drugiej z wymienionych grup osób, rzeczywiście możesz uznawać ją za optymalne dla Ciebie rozwiązanie, nawet jeśli nie idzie w parze z największymi ekonomicznymi korzyściami. Najlepiej jednak, gdy skonsultujesz jej treść z doświadczoną kancelarią frankową, by mieć pewność, że warunki są zgodne z Twoimi oczekiwaniami.

Czy od ugody z bankiem trzeba płacić podatek? 

Skoro kwestię różnic między ugodą i sądem w sprawie kredytu frankowego mamy omówione, możemy już przejść do głównego tematu tego artykułu, jakim jest podatek od ugody frankowej.

W internecie możesz znaleźć wiele stwierdzeń, że frankowicze nie muszą obawiać się podatku. To jednak nadmierne uproszczenie, bo nie każdy frankowicz, który zawarł ugodę z bankiem, uniknie konieczności odprowadzenia pokaźnej kwoty do urzędu skarbowego. Wiele zależy od tego, czy spełnia warunki określone w wydanym kilka lat temu rozporządzeniu.

Być może jednak w tym momencie zastanawiasz się, dlaczego w ogóle mówimy o podatku. W końcu ugoda została zawarta w związku z zaniedbaniami, których dopuścił się bank na etapie zawierania umowy. Zauważ jednak, że w przypadku zawarcia ugody banki umarzają pozostałe zadłużenie lub zwracają część kwoty kredytu, ewentualnie zmniejszają wysokość rat pozostałych do zapłaty.

Każda z tych sytuacji oznacza więc dla Ciebie korzyść finansową. Tymczasem zgodnie z ustawą PIT przychodem są wszystkie otrzymane do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne. Oznacza to, że w każdym z wyżej opisanych scenariuszy frankowicz uzyskuje przychód w rozumieniu tej ustawy.

Co do zasady zawarcie ugody z bankiem przez frankowiczów powinno więc pociągać za sobą obowiązek podatkowy. Od tej zasady istnieje jednak wyjątek, który wprowadziło wspomniane rozporządzenie ministra finansów.

Podatek dochodowy od ugody frankowej a rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 roku

Minister Finansów 11 marca 2022 roku wydał rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych przychodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Rozporządzenie to przewiduje, że frankowicze mogą być zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku od ugody z bankiem, o ile spełniają wymogi przewidziane w rozporządzeniu:

• Kredyt musiał zostać zaciągnięty przez osobę fizyczną;
• Przeznaczono go na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Wspomniane rozporządzenie miało obowiązywać jedynie do końca 2022 roku, ale jego ważność została przedłużona. Przynajmniej jeszcze w 2024 roku podatek dla frankowicza nie będzie naliczany, o ile dana osoba spełni wymienione wyżej warunki skorzystania z ulgi.

Kiedy trzeba zapłacić podatek od ugody frankowej?

Analogicznie, jeśli nie spełniasz dwóch wyżej wymienionych warunków, nie możesz skorzystać z ulgi i podatek od ugody frankowej będzie trzeba zapłacić.

Tym samy, ulga nie przysługuje Ci, gdy kredyt nie został zaciągnięty na cele mieszkaniowe – np. pieniądze z banku zostały zainwestowane w zakup działki pod budowę hali magazynowej czy przedsiębiorstwa.

Bardziej problematyczny okaże się przypadek, w którym wprawdzie kredyt został przeznaczony na zakup nieruchomości na cele mieszkaniowe, ale później frankowicz wydzielił część lokalu pod działalność gospodarczą i wrzucał w koszty firmowe wydatki dotyczące eksploatacji tych pomieszczeń. W tym przypadku podpisanie ugody z bankiem może oznaczać, że kredytobiorca będzie musiał zapłacić podatek dochodowy.

Poza tym z ulgi można skorzystać tylko w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Jeśli więc masz np. 2 kredyty frankowe na mieszkania i w obu przypadkach doszło do zawarcia z bankiem ugody, ze zwolnienia możesz skorzystać tylko w odniesieniu do jednego z nich. Wyjątek stanowią tu sytuacje, w której wprawdzie masz kilka kredytów, ale dotyczących tej samej nieruchomości – np. jeden kredyt przeznaczony został na zakup domu, a drugi na jego wyremontowanie. Wtedy zaniechanie poboru podatków ma zastosowanie do wszystkich podpisanych ugód z bankiem.

Z kolei jeśli kredytobiorców jest kilku (np. kredyt z bankiem został zaciągnięty przez małżeństwo), to podatku nie będzie płacić tylko ta osoba, która wcześniej nie skorzystała już z możliwości zaniechania poboru podatku od ugody w odniesieniu do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Czasami pojawiają się też bardziej zawiłe przypadki, w których trudno jednoznacznie stwierdzić, czy możesz skorzystać ze zwolnienia, czy też konieczne będzie rozliczenie się z fiskusem. W takim wypadku możesz jednak wystąpić o indywidualną interpretację podatkową, by otrzymać odpowiedź dotyczącą ściśle Twojej sytuacji.

Jak wysoki będzie ewentualny podatek od ugody z bankiem w sprawie kredytu frankowego?

Załóżmy, że nie masz możliwości skorzystania z ulgi. Pozostaje więc pytanie – jak wysoką kwotę powinien otrzymać fiskus z tytułu ugody w sprawie umowy kredytu frankowego?

Niestety na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Ponieważ w tym wypadku mówimy o podatku dochodowym, to wszystko zależy właśnie od osiąganego dochodu. Znaczenie ma więc wysokość korzyści odniesionych z ugody, próg podatkowy, na jakim się znajdujesz, kwota zaciągniętego kredytu i ewentualnie procent kredytu przeznaczony na cele mieszkaniowe.

Ugoda frankowa podpisana? Pamiętaj o dopełnieniu obowiązków związanych z PIT!

Nawet jeśli przysługuje Ci zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku od ugody frankowej, musisz dopełnić wszystkich formalności, które się z tym wiążą. Oznacza to konieczność wypełnienia wymaganych dokumentów – przede wszystkim złożenie oświadczenie o spełnieniu warunków skorzystania z ulgi, a także dopilnowania, by do Urzędu Skarbowego trafiło sprawozdanie podatkowe.

Jeśli w tym zakresie pojawią się błędy lub niedopatrzenia – czy to z Twojej winy, czy z powodu zaniedbań banku – odpowiedzialność za wyjaśnienie sytuacji będzie spoczywać na Tobie. Dodajmy jeszcze, że organy podatkowe są bardzo konsekwentne w ściąganiu należności, także tych wynikających z nieprawidłowo złożonych wniosków. Jednocześnie nie spieszą się z działaniem i „zapominają” o takich podatnikach na 4 lata, a potem od całego tego czasu naliczają pokaźne odsetki za opóźnienie w płatności.

Jedno jest więc pewne: jeśli bank proponuje Ci zawarcie ugody, starannie przemyśl tę decyzję (a najlepiej skonsultuj ją z doświadczoną kancelarią). Podpisując ugodę z bankiem, pamiętaj też o sprawdzeniu, czy dotyczą Cię obowiązki podatkowe i nie zapomnij o dopilnowaniu formalności związanych z ewentualnym zwolnieniem z obowiązku zapłaty podatku.