Rodzaje kredytów frankowych: kredyt indeksowany a kredyt denominowany – czym się od siebie różnią?

Możemy wyróżnić 2 powszechne rodzaje kredytów frankowych – kredyt indeksowany i kredyt denominowany. W przypadku obu z nich wypłata następuje w złotówkach i w złotówkach spłaca się też kolejne raty. Pomiędzy kredytem indeksowanym i denominowanym istnieją jednak także istotne różnice. Na czym polegają i jakie mają znaczenie dla frankowiczów?

Kredyty walutowe: kredyty denominowane a indeksowane – jakie są podobieństwa?

Kredyt denominowany i kredyt indeksowany mają ze sobą wiele wspólnego. Przede wszystkim oba są powiązane z walutą obcą – w przypadku kredytów frankowych będzie to CHF. Co więcej i w kredycie denominowanym, i indeksowanym zarówno wypłata kredytu, jak i spłata rat następuje w złotówkach. 

Oba kredyty są też powiązane z aktualnym kursem waluty obcej, z tym że ustalanym według wewnętrznych tabel bankowych. Zarówno w przypadku osób, które zdecydowały się na zaciągnięcie kredytu indeksowanego, jak i denominowanego we frankach, banki wzbogacały się na różnicach pomiędzy kursem kupna a kursem sprzedaży franka szwajcarskiego (tzw. spready).

Istotne podobieństwo polega również na tym, że w umowach kredytowych dotyczących obu tych rodzajów kredytów banki stosowały zapisy naruszające prawa kredytobiorców. Tej kwestii przyjrzymy się jednak bliżej w dalszej części artykułu.

Czym się charakteryzuje kredyt denominowany?

W kredycie denominowanym kwota kredytu określana jest w walucie obcej – w przypadku kredytów frankowych w walucie CHF. Oznacza to, że w momencie zawierania umowy nie wiesz, jaką dokładnie kwotę otrzymasz po jej przewalutowaniu. Od chwili podpisania umowy dnia uruchomienia kredytu (wypłaty pożyczonej kwoty) zwykle mija bowiem co najmniej kilka dni.

Ten brak wiedzy, jaki kurs będzie obowiązywał, gdy bank przeliczy kredyt, a co za tym idzie – ile pieniędzy w złotówkach otrzymasz – to zresztą jedna z najważniejszych różnic pomiędzy kredytem indeksowanym a denominowanym.

W praktyce wygląda to w ten sposób: chcesz pożyczyć równowartość 220.000 złotych. W momencie zawierania umowy z bankiem przeliczacie więc tę wartość według obowiązującego w tym dniu kursu. Załóżmy, że ta kwota odpowiada 78.000 CHF. Przez kolejne dni kurs może jednak ulec zmianie. W efekcie istnieje ryzyko, że otrzymasz kwotę mniejszą niż potrzebne Ci 220.000 złotych lub większą niż ta założona przez Ciebie – w zależności od tego, w którą stronę zmieni się kurs.

Saldo zobowiązania (kwota do spłaty) również wyrażone jest w CHF. Wiesz więc, ile tysięcy franków musisz zwrócić bankowi w czasie trwania umowy. Raty spłacasz w PLN, ale ich wysokość ustalana jest w oparciu o aktualny kurs CHF. Oznacza to, że każde wahanie kursu będzie wpływać na wysokość uregulowanego zadłużenia.

Czym jest kredyt indeksowany?

W kredycie indeksowanym obowiązuje odwrotny mechanizm niż w kredycie denominowanym. W momencie podpisywania umowy znasz dokładną kwotę kredytu – jest ona wyrażona w PLN w umowie. Tym samym nie ma ryzyka, że w momencie realizacji kredytu otrzymasz inną kwotę niż ta, której rzeczywiście potrzebujesz.

Ryzyko związane jest już natomiast z samymi ratami. Jak sama nazwa wskazuje, tego rodzaju kredyt pozostaje powiązany z indeksem finansowym – w tym przypadku kursem walutowym. Oznacza to, że choć raty spłacane są w złotówkach, to ich wartość przelicza się na CHF. Co za tym idzie – mogą być one bardzo zmienne, w zależności od wahania kursu.

Kredyt denominowany a kredyt indeksowany – czym się różnią?

Jak widzisz, między tymi dwoma rodzajami kredytów hipotecznych powiązanych z CHF występują istotne różnice, ale także podobieństwa. Najważniejsze z nich przedstawiamy w tabeli poniżej.

Co zrobić, gdy masz kredyt indeksowany lub denominowany CHF?

Obojętnie, czy jesteś właścicielem kredytu indeksowanego, czy denominowanego – prawdopodobnie jak większość frankowiczów żałujesz tej decyzji, bo od lat ze względu na wzrost kursu franka cierpią Twoje finanse.

Dobra wiadomość jest jednak taka, że niezależnie od tego, który rodzaj kredytu ma zastosowanie w Twoim przypadku, istnieje szansa, by uwolnić się od zadłużenia i poprawić swoją sytuację finansową. Jak to zrobić?

Sprawdź, czy w umowie znajdują się klauzule abuzywne

Klauzulom abuzywnym w umowach frankowych poświęciliśmy cały osobny wpis w naszej Bazie Wiedzy. Warto jednak w tym miejscu przypomnieć kilka najważniejszych informacji.

Klauzule abuzywne to inaczej postanowienia niedozwolone. Takie, które są niekorzystne dla konsumenta. A że konsumenta uważa się za słabszą stronę umowy (głównie dlatego, że nie ma profesjonalnej wiedzy i może to zostać łatwo wykorzystane przez profesjonalistę takiego jak bank), przepisy wprowadzają dodatkową ochronę. W umowach z konsumentami postanowienia, które kwalifikuje się jako klauzule abuzywne, traktuje się, jakby w ogóle się w tej umowie nie znalazły. A to otwiera Ci już drogę do konkretnych zmian – odfrankowienia lub unieważnienia umowy.

Pozostaje pytanie, jak sprawdzić, czy Twoja umowa kredytu zawiera klauzule abuzywne? Zwykle będą to tego rodzaju zapisy, które przerzucają całe ryzyko na Ciebie jako konsumenta lub pozwalają bankowi kształtować kurs franka według wewnętrznych tabeli kursu, a nawet bogacić się na różnicach między kursem sprzedaży i kursem kupna CHF.

To oczywiście tylko kilka z wielu przykładów. W umowach frankowych tak często znajdują się niedozwolone zapisy, że na stronie Rzecznika Finansowego znajdziesz nawet całą mapę klauzul. Liczy ona aż 43 strony A4, co chyba najlepiej obrazuje, jak wiele klauzul abuzywnych banki wprowadzały w umowach z kredytobiorcami.

Samodzielna analiza może jednak okazać się dużym wyzwaniem. Może Ci być trudno stwierdzić, czy i które zapisy rzeczywiście kwalifikują się jako klauzule abuzywne i – co za tym idzie – czy w ogóle masz możliwość podjęcia dalszych kroków prawnych. W tym zadaniu może Ci jednak pomóc adwokat od kredytów frankowych, który zrobi to za Ciebie.

Unieważnij swój kredyt lub wybierz odfrankowienie umowy we frankach

Zarówno w przypadku kredytu denominowanego, jak i indeksowanego masz możliwość wytoczenia sprawy przeciwko bankowi (o ile w umowie znajdą się wspomniane klauzule).

Po pierwsze, możesz domagać się odfrankowienia kredytu, czyli usunięcia z umowy zapisów powiązanych z walutą CHF. Kredyt będziesz więc spłacać na takich zasadach jak kredyt złotówkowy – bez martwienia się o wahania kursów wpływające na wysokość rat i zobowiązania pozostałego do spłaty.

Od czasu wyroku w sprawie państwa Dziubak istnieje jednak także druga możliwość – całkowite unieważnienie kredytu we frankach. W tym przypadku bank musi zwrócić Ci wszystkie do tej pory otrzymane pieniądze. Ty natomiast oddajesz mu wyłącznie pożyczony kapitał. Sytuacja jest więc równoznaczną z taką, jak gdyby bank udzielił Ci darmowego kredytu.

Które z rozwiązań będzie lepsze: unieważnienie kredytu we frankach czy odfrankowienie? – to zależy już w dużej mierze od Twojej indywidualnej sytuacji. Nie jesteśmy więc w stanie w jakimkolwiek artykule udzielić precyzyjnej odpowiedzi, która znajdzie zastosowanie do wszystkich czytelników. Pewne jest natomiast to, że decyzja podjęta w tym zakresie będzie mieć duży wpływ na Twoją sytuację finansową. Warto więc przemyśleć ten wybór. A jeszcze lepiej skonsultować się z kancelarią frankową, by doświadczony prawnik przeanalizował Twoją umowę, Twoją sytuację finansową i doradził Ci, którą drogę wybrać.